Przypomnijmy - wiekopomna zmiana ma kryptonim "666" i opiera się na założeniu, że trzon literatury obowiązkowej na każdym poziomie edukacji (szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum) stanowić będzie 6 tytułów. W sumie daje to 18 książek, które każdy uczeń w ciągu swojej szkolnej przygody poznać będzie musiał piekielnie dobrze. W poprzednim odcinku znalazło się pierwsze dziewięć tytułów, teraz pora na kolejne.
GIMNAZJUM (c.d.)
- Mniej więcej w połowie gimnazjalnej edukacji, uczniowie zetkną się z książką traktującą o sprawach bardzo aktualnych. "Rajd utracony" to wywiad-rzeka, który przeprowadził brytyjski dziennikarz motoryzacyjny John Milton (gwiazda programu "Top Zbir") z polskim kierowcą wyścigowym Rupertem Haubicą. Sportowiec przybliża czytelnikom, jak rozpoczęła się jego wielka kariera, a stało się to w chwili, gdy jako 5-latek w garażu zawrócił "na trzy" "Maluchem" swojego ojca. Później zmagał się z wieloma przeszkodami, trenował w szopach, poskramiał rosnące ceny paliwa, driftował po szosach gminnych i powiatowych, omijając zające, dziki, łosie i jelenie, które wypadały na jezdnię i zastygały w niezrozumiałym bezruchu. Rupert wyjechał na Zachód jednak dopiero wtedy, gdy w Polsce zaczęto budować zbyt mało dziurawe drogi, aby dało się na nich doskonalić rajdowe manewry.
- Kolejną lekturą będzie pozycja, która wzmocnić ma w nastolatkach wrażliwość na kwestie społeczne. Książkę pod tytułem "Menel gdański" Maryśka Konopicka wydała w drugim obiegu, ponieważ zarówno jej imię jak i nazwisko za bardzo kojarzą się z niedozwolonymi substancjami, a pod pseudonimem pisać nie chciała. Zakazaną początkowo księgę, niedawno przywrócono do łask, w czym ogromną zasługę miał ekscentryczny polityk i poseł na Sejm - Janusz Gasikot. Fabuła powieści koncentruje się wokół monotonnej codzienności trójmiejskich zbieraczy złomu i bezdomnych. Oprócz przeczesywania miejskiej dżungli pod kątem metali szlachetnych, bohaterowie książki pełnią wolontariat na parkingach przy centrach handlowych (gdzie bezinteresownie pomagają kierowcom znaleźć wolne miejsce do parkowania oraz odstawić wózek zakupowy), a w wolnych chwilach piją wino owocowe "Grom", które za 2,99 zł. kupują w sieci dyskontów "Boża Krówka". Leniwie toczące się życie przerywa rozporządzenie miejskich radnych, zakazujące przyjmowania do skupu puszek po piwie oraz złomu w ilościach detalicznych. Bohaterowie zakładają wówczas ZBoWiD - Zrzeszenie Bojowników o Wino i Denaturat (imienia "Króla Złotego"). I wystosowują 21 postulatów, domagając się między innymi gwarancji stałych cen skupu aluminium do 2163 roku.
- Jeszcze przed ukończeniem gimnazjum, uczniowie sięgną do klasyki literatury brytyjskiej, poznając twórczość jednego z jej najwybitniejszych przedstawicieli, jakim z całą pewnością był William Szejk-spij. Ministerstwo zaleca, aby gimnazjaliści w całości przeczytali jedno z jego najsłynniejszych dzieł: "Rodeo i Julia". Tym bardziej, że fabuła nie jest szczególnie skomplikowana. Jak pamiętamy, akcja dzieje się na początku XX wieku. 15-letnia Julia wyrusza wraz z rodzicami, na statku "Santa Mierda", do Stanów Zjednoczonych, za chlebem. Rodzina osiedla się przy granicy z Meksykiem, w strefie którą zarządza polski emigrant Aria Jontek (stąd nazwa strefy: Arii Zona). Dziewczyna poznaje tam między innymi młodego, bogatego ranczera, który nazywa się McBet, uwielbia hazard i zakłady, a podobno jest również potomkiem króla Ekwadoru. Kolejnym z pierwszoplanowych bohaterów jest nieokrzesany cham o imieniu Let, którego ojciec posiada ranczo rywalizujące z ranczem McBeta na rodeo i wyścigach konnych. Rywalizacja zwaśnionych rodów schodzi jednak na plan dalszy, gdy pewnego dnia Indianie ze szczepu Siksów, pod dowództwem legendarnego buntownika Piwetou, porywają Julię. Wówczas McBet, cham Let, oraz lokalny lekarz i przedsiębiorca zajmujący się przetwórstwem rtęci - doktor Queen, wyruszają Julii na odsiecz.
LICEUM
- Na początek licealnej przygody z literaturą, Ministerstwo proponuje wyjątkowo przystępną pozycję. "Gra o trąd" Martina R.R. George'a - bestseller, który doczekał się już za oceanem ekranizacji w postaci hitowego serialu - wzbudza zresztą wiele kontrowersji ze względu na śmiałe sceny seksu i dekadenckie przesłanie. Fabuła ma jednak charakter przygodowo-sensacyjny. Gdy z tajnego laboratorium w paryskim Instytucie Pasteura znikają fiolki zawierające śmiertelnie niebezpieczną, eksperymentalnie zmodyfikowaną bakterię wywołującą trąd, los ludzkości leży w rękach specjalnie powołanego zespołu naukowców. Wraz z towarzyszącymi im agentami służb specjalnych i najemnikami Legii Cudzoziemskiej, badacze pod dowództwem doktora Stromsanda, muszą odnaleźć złodziei, zanim będzie za późno.
- W tej samej klasie, uczniów czeka również jednak nieco poważniejsze wyzwanie, w postaci spotkania z klasyką polskiej literatury - "Trylogią" Henryka Serkiewicza. Monumentalne dzieło opowiada o perypetiach "Zielonego Piekła" - zespołu radykalnych, wegepozytywnych ekologów, którym przewodzi niejaki Adam Ratrak. Licealiści będą zobowiązani zapoznać się z wybranymi fragmentami wszystkich trzech tomów "Trylogii", w skład której - jak pewnie doskonale pamiętamy - wchodzą:
- "Ogniem i Kwieciem" - Ekolodzy rozpoczynają batalię z rolnikami, regularnie wypalającymi trawy na polach, co niekorzystnie wpływa na środowisko naturalne. Ich lokalne, jednorazowe akcje protestacyjne przestają jednak odnosić skutek, gdyż rolnicy łączą się w kółka rolnicze pod wodzą niezmordowanego Andrzeja Peppera, pseudonim "Pieprz". Do walki z ekologami ściągają też posiłki ze sprzymierzonej Ukrainy, na czele z potomkiem Hunów - groźnym, nieokiełznanym kołchoźnikiem imieniem Bo. Rolnicy korzystają z wiedzy taktycznej Bo Huna i spędzają ekologów do głębokiej defensywy. Wówczas zastępca Adama Ratraka - Jan Skrzeloziele - wzywa na pomoc hippisów. Ten manewr przesądza sprawę - hippisi w mgnieniu oka wypalają tyle trawy, że rolnikom nic już nie pozostaje.
- "Biotop" - Najbardziej rozbudowana i wielowątkowa część "Trylogii", której streścić w kilku zdaniach nie sposób. Główny nurt akcji jest zbudowany wokół gospodarczej ekspansji Szwedów, którzy w różnych miejscach Polski planują zbudować potężne fabryki - mebli "IKRA", samochodów "WOLNO" i samolotów "SCHAB ANGINEN". Ekolodzy z "Zielonego Piekła" nie nadążają z protestami i happeningami. Co w jednym miejscu znajdą biologiczną przeszkodę dla szwedzkiej inwestycji, wróg natychmiast znajduje sobie nową lokalizację. Ekologom sprawę utrudnia dodatkowo przekupiony przez Szwedów wiceminister środowiska Radzimir Wiłł, który rzuca Ratrakowi formalne kłody pod nogi, a w finale doprowadza nawet do jego aresztowania. Epickie zakończenie powieści ma miejsce pod Częstochową. Sprawę na korzyść ekologów przesądza wtedy obecność w wodach gruntowych bakterii o nazwie Kmicic (po łacinie: traitoris babinich), która ostatecznie przekonuje Szwedów do rezygnacji z gospodarczego podboju Polski.
- "Pan Wołobykowski" - Tym razem ekolodzy z "Zielonego Piekła" pomagają tytułowemu panu Wołobykowskiemu, który dysponuje ogromnym stadem krów. Wpada jednak w kłopoty finansowe, w efekcie których grozi mu utrata całego stada (a samemu stadu - bilet w jedną stronę do ubojni). Perspektywa hekatomby setek krów i byków wzrusza bogatego biznesmena ze Szkocji - Ketlinga, który - ze znaną dla Szkotów hojnością - bez mrugnięcia okiem wspomaga ekologów finansowo. Tym sposobem do skutku mogą dojść plany nie widzianej dotąd na taką skalę operacji - przepędzenia całego stada przez setki kilometrów, aż w okolice Podola Kamieńskiego, gdzie ów biznesmen dysponuje odpowiednią ilością gruntu. Podczas ryzykownej wyprawy, wszystkim ekologom z "Zielonego Piekła" grozić będzie śmiertelne niebezpieczeństwo, a ich więzy przyjaźni zostaną wystawione na próbę.
- Druga klasa liceum to dwie kolejne, niezwykle ważne pozycje książkowe. Na początek "Bacówka" Bolesława Niemca, czyli chwytająca za serce, naturalistyczno-realistyczna opowieść z historycznym tłem, o przygodach podhalańskiego bacy z Poronina - Józefa Ślimaka i jego żony - Jagny z domu Gąsienica. Utrzymujący się z turystów górale zmagają się z malejącą liczbą gości w swoim pensjonacie. I chociaż próbują niemal wszystkiego, aby przyciągnąć turystów - organizują pokazy strzyżenia baranów, parzenia parzenic czy lepienia bałwana z igelitu - niewiele to pomaga. Dochodzi wręcz do tego, że pazerny bankier - niejaki Żyd Nietoperz - chce za długi zlicytować domek Ślimaka. Wtedy jednak, niczym deus ex machina, pewnej nocy bacę odwiedza tajemniczy wróż Maciej Owczarz. Ma on dla górala niezwykłą propozycję, która pomoże mu odbudować się finansowo. Chodzi o ugoszczenie przez kilka tygodni pewnego uciekiniera z Rosji, który musi się ukrywać przed pościgiem. Gość ten dysponuje ponoć ogromną sumą pieniędzy, a jego nazwisko - Włodzimierz Ilicz - niewiele Ślimakowi mówi, dlatego baca zgadza się bez wahania. Nie podejrzewając nawet, jak bardzo ta decyzja zmieni wkrótce jego życie.
- W drugiej klasie licealiści zetkną się również z polską fantastyką. Spośród wielu dzieł w tym nurcie, Ministerstwo zaproponowało twórczość najsłynniejszego autora polskiej fantastyki - Andrzeja Dyszkowskiego, a konkretnie powieść pt. "Niedźwiedźmin". Książka opowiada o skrytym w ostępach Bieszczad posterunku Straży Granicznej, którym dowodzi sierżant Robert Hutnicki. Funkcjonariusz skrywa ponurą tajemnicę - w dzieciństwie został ugryziony przez niedźwiedzia. I od tego momentu, podczas każdej bezgwiezdnej nocy przeobraża się w pół-człowieka Niedźwiedźmina, znanego też jako Robin Hut - bezwzględny mściciel tańczący z wilkami i walczący z przemytnikami w bieszczadzkich lasach. Niestrudzenie tropi kontrabandy oraz handlarzy żywym towarem, którzy przerzucają ludzi z Ukrainy do Polski za horrendalne stawki. Do utraty tchu toczy boje z każdym przejawem kłusownictwa i niszczenia dzikiej przyrody Bieszczad. A pomaga mu w tym krąg "Sprzysiężonych" - grupa banitów i społecznych wyrzutków, do której należą między innymi: Szkarłatny Wilk (opiekun wilków w ogrodzie zoologicznym, wyrzucony z roboty za nadmierną słabość do wina owocowego - stąd ksywka), Mały Czerwony John (niewielki wzrostem, ale wielki sercem były działacz Partii Komunistycznej, który po upadku socjalizmu zaszył się najpierw esperalem, a zaraz potem zaszył się w bieszczadzkich lasach), oraz Braciszek Tak i Siostrzyczka Nie (dwoje zakonników z nieodległych klasztorów, wydalonych ze stanu duchownego za romans ze sobą). Książka jest perłą polskiej literatury współczesnej, także dzięki opisaniu całego spektrum polskiej demonologii rustykalnej - przez fabułę przewijają się najprzeróżniejsze upiory: strzygi, rusałki, leśne nimfy, kleklemanki, południce, utopce, płanetnicy, wiły, skrzaty i żywiołaki.
- Tuż przed egzaminem dojrzałości, uczniów czekają najtrudniejsze wyzwania. Bo właśnie w trzeciej klasie zetkną się z najcięższymi gatunkowo pozycjami literackimi. Na początek będą to "Cierpienia młodego teriera" autorstwa Johanna von Wolfganga - wybitnego przedstawiciela niemieckiego romantyzmu. Bodaj najwybitniejsze filozoficzno-literackie dzieło epoki, obok książki "Kubuś Puchatek fatalista i jego fan" Dennisa D. Derota. Narratorem w "Cierpieniach..." jest młody terier szkocki, zabierany przez swoją panią (piosenkarka o pseudonimie "Karma") na bankiety, rauty i inne wystawne przyjęcia, a nawet do telewizji, do programu muzycznego "Mouse, Bee and Music", w którym Karma jest jurorką. Wszędzie tam nasz terier gromadzi obserwacje, którymi potem dzieli się z czytelnikiem w formie filozoficznych refleksji. Krytykuje społeczeństwo konsumpcyjne, próżność ludzi, a także nietolerancję rasową, z którą styka się na co dzień, w postaci dyskryminacji ze strony pudli, które trzymają się we własnym gronie, czytają kolorową prasę i palą marihuanę, a teriera obdarzają jedynie drwiącym uśmieszkiem.
- Wreszcie na koniec dzieło najbardziej kontrowersyjne, by nie rzec - obrazoburcze. Jedna z najsłynniejszych książek w dziejach ludzkości. Czytana z wypiekami na twarzy pod każdą szerokością geograficzną. W wielu krajach wciągnięta na indeks ksiąg zakazanych. I już choćby z tego powodu warta, aby poznali ją także wszyscy licealiści, chociaż nie każdemu środowisku w tym kraju pomysł ten przypadł do gustu. Mimo, że fabuła - na pierwszy rzut oka - wygląda niewinnie. Oto bowiem Joanna Dark - fanka gotyckich klimatów, ubierająca się na czarno studentka technologii żywności, przypadkowo poznaje obrzydliwie bogatego biznesmena, producenta herbaty Krystiana Szarego. W miarę wzajemnego poznawania się, bohaterowie odkrywają, że Joanna nie tylko lubi wyłącznie czarną herbatę, ale też z pieprzykiem, na ostro i bez długiego parzenia. Z kolei Krystian wolałby bardziej waniliowo i łagodnie, z delikatną nutą Orientu. Nieszczęśliwie zakochana Joanna zaczyna wtedy pisać pamiętnik. I formę pamiętnika właśnie ma omawiana książka, ostatnia pozycja w nowym kanonie lektur szkolnych, światowy bestseller wszech czasów. "50 twarzy Earl Greya".
